ONDERNEMERSCHAP

Johan Norberg: Stop met u zorgen te maken over de wereld. In het verleden was het niet beter.

Je mag hem gerust een vooruitgangsoptimist noemen, Johan Norberg, de Zweedse schrijver, denker, documentairemaker en inspirerende spreker. Op 8 november was hij te gast in België voor het VBO-lanceringsevent van het cross-sectorale innovatieplatform BRIEC (Belgian Research, Innovation and Entrepreneurship Community). Norberg onderstreepte de essentiële rol van innovatie in de verbetering van onze samenleving.


“We hebben het altijd over de snelheid van de verandering wanneer we het over dit tijdperk hebben. Maar dat gevoel van snelle verandering hadden de mensen in de jaren 1950 ook, en in de jaren 1920 en ook daarvoor. En telkens dachten ze dat zo’n 20 tot 30 jaar eerder het leven ‘ideaal’ was. Nonsens natuurlijk. We moeten daarmee ophouden. Stop met u zorgen te maken over de wereld. Het was níet beter in het verleden. Integendeel. Feiten zeggen ons dat er nooit een beter moment is geweest om te leven dan vandaag. Vandaag is de ‘gouden periode’ die we in het verleden nooit gehad hebben. We leven nu langer dan ooit, gezonder dan ooit, in een wereld die nooit veiliger is geweest, al zegt onze ‘gut feeling’ misschien het omgekeerde. Maar kijk vooral naar de feiten, naar de data en vergelijk elk verleden met vandaag. En dan kom je bv. tot de vaststelling dat het aandeel van de wereldbevolking dat in extreme armoede leeft nog nooit zo laag geweest. Nu 9%.” zo betoogde Johan Norberg met vuur.


Hoe komt het dat we nu in ‘de beste der werelden’ leven? Door innovatie! “Het leven van de mensen is pas echt beginnen te verbeteren vanaf het moment dat wij zijn gaan innoveren, nu zo’n goeie 200 jaar geleden. Nieuwe ideeën leiden tot nieuwe producten, tot nieuwe productiemethodes. Hoe meer ideeën, hoe beter”. Nicolas Boilleau wist het al: “du choc des idées jaillit la lumière” of vrij vertaald: door ideeën met elkaar te confronteren ontstaat de verlichting. Voor Norberg hoeven dat niet altijd ‘disruptieve’ ideeën te zijn als gevolg van onderzoek dat gepubliceerd wordt in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften, maar kan dat evengoed in koffiebars, of aan de eettafel.


Norberg verwijst o.a. naar de Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Romer die stelt dat nieuwe ideeën vaak een combinatie zijn van oude ideeën, maar dan verbeterd. Soms is het banaal, maar wel wezenlijk. Norberg geeft het voorbeeld van de reiskoffer waarvan we het nu normaal vinden dat er wieltjes onder zitten. “Maar hoeveel jaren heeft het niet geduurd vooraleer iemand met die simpele oplossing voor de dag is gekomen? Maar het maakt wel een wezenlijk verschil uit en verhoogde op dramatische wijze ons reiscomfort. Er staat geen limiet op innovatie en op groei. Neem de tabel van Mendeljev alleen al: vier elementen combineren geeft 94 miljoen mogelijke recepten.” Handel, internationale handel is ook altijd een bron van innovatie geweest, en heeft onze economische ontwikkeling verder vooruit geholpen.

Het belang van internationale uitwisseling toonde Norberg aan met het voorbeeld van Tasmanië, het eiland op zo’n 200 km ten zuiden van Australië. 500 generaties lang leefden er circa 4.000 Tasmaniërs geïsoleerd en toen men hen ontdekte bleken zij ver achterop in ontwikkeling tegenover de mensheid elders in de wereld. Geen kleren, geen instrumenten of betekenisvolle werktuigen. Ook tegenover de Aboriginals in Australië hinkten zij achterop. Reden? Geen toegang tot anderen, geen toegang tot andere ideeën. En de eigen bevolking was te klein om te komen tot eigen ideeënontwikkeling.


Daarmee in contrast staat Tierra del Fuego, in het zuiden van Argentinië. Daar woonde de bevolking ook geïsoleerd, maar ontwikkelde het volk wél. Waarom? Sommigen gingen met de kano naar het vasteland en kwamen in contact met een grotere bevolking die nieuwe zaken voorstelden. Zij leerden van mekaar, vooral de bevolking in Tierra del Fuego van de andere bevolkingsgroepen. Ze leefden wel geïsoleerd maar hadden handelscontacten.


De relevantie hiervan voor de bedrijven? Norberg: “We hebben in de bedrijven vaak nog teveel eilanden. We stellen zelf grenzen in tussen afdelingen. En dat belemmert nieuwe ideeën en innovatie. Innovatieplatformen kunnen dit probleem helpen oplossen.” Want wat blijkt? Wie is het best geplaatst om problemen op te lossen? Insiders? Neen die zijn bedrijfsblind. Experten? Meestal niet, want die hebben vaak oogkleppen op. Wie dan wel? “Outsiders, die met een frisse blik naar uw bedrijf kijken, vaak ook afkomstig uit andere disciplines. De oplossing voor uw problemen of uitdagingen komt vaak van personen van wie u het niet verwacht.”


“It is important to bring the wrong person in the right place to make progress. And break down the barriers!” was Norbergs slotboodschap.

Fa Quix

Foto’s: Triptyque

VBO LANCEERT NIEUW INNOVATIEPLATFORM BRIEC


De tijd dat innovatie louter binnen het eigen bedrijf werd ‘bedreven’ is voorgoed voorbij. Nog maar weinig bedrijven hebben de technologische kennis, de middelen en het overzicht om alles zelf te doen, van onderzoek over ontwikkeling, tot het in de markt zetten van de innovatie. Om innovatie over de grenzen van sectoren, bedrijven en regio’s heen te stimuleren, richtte het VBO op 8 november BRIEC op, de ‘Belgian Research, Innovation and Entrepreneurship Community’.


Edward Roosens, hoofdeconoom van het VBO en bezieler van dit project: ‘BRIEC wil de samenwerking rond innovatie tussen de academische wereld, onderzoeksinstellingen, clusters, sectoren en grote en kleine bedrijven stimuleren. Het wil dit doen aan de hand van thematische netwerkevents rond een zestal grote maatschappelijke uitdagingen, waarin innovatie in de komende jaren legio zal zijn. Vaak heeft academicus/cluster/sector/bedrijf A een oplossing voor het probleem van sector of bedrijf B, maar weten ze dat niet van elkaar, en al zeker niet wanneer de oplossing zich in een andere regio bevindt. Met BRIEC willen we hier verandering in brengen.’


Vanuit zijn rol als bruggenbouwer wil het VBO ondernemers en innovatiespelers uit de verschillende regio’s en bedrijfssectoren op geregelde basis samenbrengen om de informatie-uitwisseling en de samenwerking te versterken. Dat willen ze doen via thematische netwerkevents rond zes belangrijke maatschappelijke thema’s: Ageing & Health, Energy & Climate, Free Time & New Media, Mobility & Urbanisation, Tasty & Healthy Food en Finance & Insurance.


Edward Roosens, er@vbo-feb.be